Gorlice, choć niewielkie, skrywają w sobie miejsce, które zachwyca monumentalnością i pięknem. Bazylika Mniejsza pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny to nie tylko punkt orientacyjny miasta, ale także duchowe centrum, które przyciąga zarówno wiernych, jak i miłośników architektury. Zbudowana w stylu neorenesansowym, bazylika ta stanowi wyjątkowy przykład sztuki sakralnej, która przetrwała burzliwe dzieje XX wieku. Spacerując po jej wnętrzu, można przenieść się w czasie i docenić kunszt artystów, którzy poświęcili swoje talenty, aby stworzyć to miejsce pełne symboliki i historii.
Historia i architektura – neorenesansowe arcydzieło
Bazylika w Gorlicach, pierwotnie Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, powstała na przestrzeni lat 1875–1890 według projektu wybitnych architektów – Franciszka Pavoniego i Maksymiliana Nitscha. Warto docenić trud włożony w budowę tej świątyni, która miała być miejscem kultu dla mieszkańców trzydziestotysięcznego miasta. Choć współczesne Gorlice pełne są innych świątyń, to właśnie ta bazylika przez lata pozostawała jedynym miejscem modlitwy, aż do 1983 roku. Jest to miejsce pełne nie tylko historii, ale i symboliki, która głęboko wpisuje się w życie miasta.
Architektonicznie budynek jest przykładem neorenesansowego stylu, nawiązującego do klasycznych form. Fasada świątyni, ozdobiona rzeźbami czterech ewangelistów – Mateusza, Marka, Łukasza i Jana – symbolicznie zaprasza wiernych i gości do duchowego przeżycia. Każda z postaci ma przypisaną indywidualną symbolikę: Mateusz przedstawiony jest z księgą, Marek z lwem, Łukasz z głową wołu, a Jan z orłem. Na frontonie można dostrzec łaciński napis „GORLICENSES VIRGINI DEIPARAE” – dedykację mieszkańców Gorlic skierowaną do Bogurodzicy Dziewicy, co dodaje całemu miejscu duchowej głębi.
Witraże – barwne opowieści o świętych
Witraże zdobiące wnętrze bazyliki to jedno z najpiękniejszych i najbardziej barwnych elementów tej świątyni. Każdy z nich jest hołdem dla świętych, których postacie wydają się ożywać w blasku promieni słonecznych, wpadających przez kolorowe szkło. Szczególne miejsce zajmuje witraż z przedstawieniem św. Stanisława, znajdujący się nad chórem. Witraże, choć pełnią funkcję dekoracyjną, to jednak mają również swój własny głęboki przekaz. Ich symbolika, kunszt wykonania oraz wielobarwność sprawiają, że wchodząc do wnętrza bazyliki, można poczuć atmosferę mistycyzmu, która inspiruje i zachwyca każdego, kto zdecyduje się tu zawitać.
Każdy witraż przedstawia inną scenę z życia świętych, co sprawia, że warto poświęcić czas na ich dokładne obejrzenie i zgłębienie symboliki. Zwiedzającym można polecić skupienie się na detalach – spojrzenie na to, jak twórcy witraży operowali światłem i barwą, aby wyrazić duchową istotę postaci. Warto pamiętać, że każdy witraż w tej bazylice to osobna historia, niepowtarzalna i pełna religijnego znaczenia.
Fizjoterapeuta a technik masażysta - różnice i podobieństwa
Projekt Workify - czyli młodzi o rynku pracyOłtarz główny i wyjątkowe dzieła sztuki sakralnej
Sercem bazyliki jest jej ołtarz główny, zaprojektowany przez Leonarda Marconiego. Ołtarz to nie tylko miejsce modlitwy, ale również wyjątkowy przykład sztuki sakralnej. Na ołtarzu znajduje się obraz Maryi Niepokalanej autorstwa Jana Styki, jednego z najwybitniejszych polskich malarzy religijnych. Ten przepiękny wizerunek Matki Bożej przyciąga wzrok i skłania do refleksji. Jest to obraz pełen symboliki, ukazujący Maryję w otoczeniu promieni światła – jako tę, która przynosi ludziom pokój i nadzieję.
Ołtarz główny to nie tylko obraz Maryi, lecz także rzeźby przedstawiające scenę Bożego Narodzenia, które zwieńczają całość, nadając wnętrzu bazylii dodatkowy wymiar duchowy. Obok ołtarza widać posągi świętych Wojciecha i Stanisława, które jakby czuwały nad modlącymi się wiernymi. Te rzeźby dodają majestatu całej kompozycji ołtarza i wprowadzają wyjątkowy, niemal mistyczny nastrój, który udziela się wszystkim obecnym.
Nawy boczne – bogactwo detali i dzieła sztuki
Boczne nawy bazyliki to miejsca, które przyciągają uwagę swoim zróżnicowaniem i bogactwem artystycznym. W lewej nawie znajduje się ołtarz z obrazem „Św. Józef z Dzieciątkiem Jezus” autorstwa Piotra Stachiewicza. To dzieło jest jednym z najważniejszych elementów wystroju tej części kościoła, a obok niego znajduje się słynąca łaskami figura Pana Jezusa w Więzieniu, prawdopodobnie pochodząca z XVI lub XVII wieku. Figura ta, otoczona czcią wiernych, stanowi szczególne miejsce modlitwy. W tej samej nawie można również zobaczyć obraz św. Teresy pędzla Józefa Mehoffera, który swoimi malowidłami wprowadza nas w intymny świat duchowości.
Prawa nawa bazyliki kryje kolejne skarby sztuki sakralnej. Ołtarz z figurą Pana Jezusa z otwartym Sercem to miejsce Wieczystej Adoracji Najświętszego Sakramentu, które przyciąga wiernych poszukujących spokoju i kontemplacji. Obok znajduje się obraz św. Antoniego z Dzieciątkiem Jezus oraz ikona Matki Boskiej Nieustającej Pomocy – obie przedstawiające sceny pełne miłości i oddania. Kolejnym interesującym punktem jest krzyż zaprojektowany przez Leonarda Marconiego. Ten krzyż to jeden z elementów, które nadają miejscu unikalny charakter i podkreślają religijną głębię.
Wschodnia strona bazyliki – piękno skryte w zieleni
Od strony wschodniej bazylika ukazuje się w pełnym majestacie, zwłaszcza dzięki zieleni, która ją otacza. Skarpa, na której wznosi się kościół, jest starannie zagospodarowana roślinnością, co nadaje całej okolicy szczególny urok. Dla odwiedzających to doskonałe miejsce na chwilę refleksji lub odpoczynku po zwiedzaniu wnętrza. Przechadzając się wśród zieleni, można dostrzec nie tylko piękno architektury kościoła, ale także poczuć harmonię pomiędzy naturą a sztuką. To miejsce idealne dla tych, którzy pragną zatrzymać się na chwilę, z dala od miejskiego zgiełku, i spojrzeć na monumentalny budynek bazyliki z innej perspektywy.
Podniesienie do rangi bazyliki mniejszej – znaczenie dla wiernych i miasta
23 maja 2009 roku decyzją papieża Benedykta XVI, kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gorlicach został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej. Ten tytuł to nie tylko wyraz uznania dla wyjątkowej wartości historycznej i duchowej budynku, ale także wielkie wyróżnienie dla samego miasta i jego mieszkańców. Decyzja ta z pewnością zwiększyła prestiż kościoła, czyniąc go jednym z ważniejszych punktów na religijnej mapie Polski.
Msze Święte w Bazylice
Niedziela i święta
6:00, 7:00, 8:30, 10:00, 11:30, 13:00, 16:00 (w roku szkolnym), 18:00, 20:00 (na wakacjach).
Dni powszednie
6:00, 6:30, 7:00, 8:00 (z homilią), 18:00 (z homilią).
Wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu
Od poniedziałku do soboty
8:30 – 18:00
Wnętrze Bazyliki w 3 D można zobaczyć na stronie: https://bazylikagorlice.pl/skan-3d/
